تاریخچه ظهور فدراسیون وزنه برداری ایران

کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد وزنه‌برداری و وزنه پرانی به همراه دو و میدانی و ژیمناستیک در یونان باستان تمرین می‌شده است. همچنین وزنه‌برداری و وزنه‌پرانی جزئی از بازیهای تیلی‌تیان ایرلندی‌ها در 4000 سال قبل بوده است. “میلو” از اهالی “کورتونا” سالهای سال قهرمان المپیک باستان بود و مدت 28 سال مقام خود را حفظ کرد.
او اولین وزنه‌بردار علمی در دنیاست که پیشرفت و ترقی و قدرت خود را بطور مرتب و کم‌کم بدست آورد. بدین ترتیب که گوساله‌ای را هر روز از زمین بلند می‌کرد و روی دو دست قرار می‌داد و تا هنگامی که گاو تنومندی شد آن را بر سر دست می‌برد. تاریخ این کار را 684 سال قبل از میلاد نوشته‌اند و در حقیقت وزنه‌برداری جدید از اساس کار میلو پیروی می‌کند.
اولین آثار بوجود آمدن این ورزش زمانیست که در یونان باستان ورزشکاران به وزنه‌پرانی (پرتاب دیسک و وزنه) عادت داشته‌اند و لغت یونانی “هالترس” (پرتاب صفحه یا دیسک هالتر) ریشه وزنه‌برداری امروزی است. وزنه‌برداری جدید در اروپا توسط اروپاییان پایه‌گذاری شد و به نظر می‌رسد که در وهله نخست جوانان روستایی بدین کار دست زدند تا قدرت و برتری خود را نسبت به همسالان خود نشان دهند و با قدرت خود توجه دوشیزگان را جلب نمایند.
کار نمایش جوانان در بلند کردن وزنه کم‌کم آنقدر بالا گرفت که مسابقه‌هایی ترتیب داده می‌شد و در آن زنان و مردان بی‌شماری برای تماشا گرد هم می‌آمدند و این مسابقات، محک قدرت و نیرومندی جوانان بود.

“وی‌نه‌یرون” می‌توانست یک وزنه 305 کیلویی را روی دوشش بلند کند. یک روز همین وزنه مغزش را متلاشی کرد. “گوتا” فرد دیگری با 77/1 متر قد و 88 کیلوگرم وزن بود که قادر به بلند کردن یک اسب بر سر دست خود بود.

لویی یکافه” ملقب به آپولون در سال 1862 در شهر مارس بارگ متولد شد و در جوانی دارای قد 90/1 متر و دور سینه‌اش در حال تنفس 137 سانتی‌متر بوده است. او برای کارهای قهرمانی از چرخهای واگن و یک میله آهنی استفاده می‌کرد. “لویی‌سیر” کانادایی که سرآمد تمام هرکول‌های عصر خود بود در سال 1863 متولد شد.قدش 176 سانتی‌متر و وزنش 135 کیلوگرم بود، دور سینه‌اش 47/1 متر و دور بازویش 55 سانتی‌متر بود. او قادر بود وزنه 249 کیلوگرمی را با یک انگشت دست از زمین بلند کند و درشکه چهار اسبه را از حرکت باز دارد.
هنگامیکه به سبب علاقه جوانان اروپای مرکزی وسایل این رشته ورزشی تکامل پیدا کرد، مقررات ناقصی هم برای آن وضع شد و جوانان سایر نقاط اروپا از جمله کشورهای اسکاندیناوی نیز به تمرین وزنه‌برداری پرداختند و به تدریج این ورزش حتی در مصر و ژاپن هم متداول شد. این ورزش تا زمانی که در بازیهای المپیک جایی نداشت شهرت و معروفیتی کسب نکرده بود و در آمریکا و سایر نقاط جهان جوانان توجه چندانی به آن نمی‌کردند.
در سال 1896 که اولین دوره بازیهای المپیک نوین در شهر آتن برگزار شد، وزنه‌برداری و زورآزمایی با وزنه در شمار برنامه‌های دو و میدانی قرار گرفت. در این دوره فقط دو حرکت در وزنه‌برداری (یکی با دمبل بزرگ و دیگری با هالتر) انجام شد. داوری این مسابقات بر عهده یک شاهزاده یونانی بود که 02/2 متر قد داشت و خود از پهلوانان مشهور به شمار می‌رفت.

تاریخچه تاسیس فدراسیون جهانی وزنه برداری

فکر تشکیل فدراسیون بین‌المللی وزنه‌برداری در سال 1913 که ژول روسه جای دبوفه یا دبوف رییس فدراسیون وزنه‌برداری فرانسه را گرفت بوجود آمد. روسه در سال 1914 فدراسیون وزنه‌برداری فرانسه را پایه‌گذاری کرد. در همین سال کمیته بین‌المللی المپیک کنگره خود را در دانشگاه سوربن فرانسه تشکیل داد تا مقررات و برنامه‌های مربوط به المپیک 1916 برلین را بررسی نماید.
در ساعات آخر اولین روز تشکیل کنگره مزبور، ژول روسه دریافت که مسابقات وزنه‌برداری را از برنامه‌ بازیهای برلین حذف نموده‌اند. روسه با ناراحتی فراوان فرانتز راشل دبیر کمیته ملی المپیک فرانسه را ملاقات کردند و توانست با منطق و صراحتی که خاص خودش بود وی را وادار نماید انجام مسابقات وزنه‌برداری را در بازیهای المپیک پیشنهاد کند. صبح روز بعد روسه با کمک فرانتز در کار خود توفیق حاصل نمود.
با پیش آمدن جنگ جهانی اول بازیهای سال 1916 انجام نیافت ولی در بازیهای المپیک 1920 آنتورپ چهارده کشور در رشته وزنه‌برداری شرکت نمودند. در کنگره بین‌المللی المپیک که در سال 1921 در شهر لوزان تشکیل شد با گنجانیدن این روش در برنامه بازیهای سال 1924 مخالفت شد.روسه مجبور شد فعالیت های زیادی را برای باقی ماندن وزنه‌برداری در بازیهای المپیک انجام دهد. در سال 1925 که کنگره بین‌المللی المپیک در براگ تشکیل گردید موافقت شد که وزنه‌برداری به طور دائم در برنامه بازی های المپیک گنجانده شود.
در بازیهای المپیک لس‌آنجلس (1932)، مسابقات وزنه‌برداری در پنج حرکت انجام می‌شد که وزنه برداشتن با یک دست هم جزو آن بود. اما در بازی های المپیک برلین (1936) وزنه‌برداری محدود به سه حرکت دو دستی (پرس، یک ضرب و دو ضرب) شد.
پرس: کشیدن هالتر به روی سینه و بالا بردن آن با فشار
یک ضرب: بردن هالتر با یک حرکت از روی زمین به بالای سر
دو ضرب: بالا بردن هالتر با دو حرکت، یکی کشیدن آن به روی سینه و سپس با حرکت بعدی به بالای سر
در سال 1920 همزمان با بازی های المپیک، فدراسیون جهانی وزنه‌برداری تشکیل گردید.ژول روسه رییس فدراسیون وزنه‌برداری فرانسه به پاس خدماتش به این ورزش به ریاست فدراسیون جهانی برگزیده شد. وی تا سال 1952 در این سمت باقی ماند و پس از وی دیتریش ورتمن از آمریکا به این سمت برگزیده شد.

تاریخچه وزنه برداری در ایران

زنده یاد جعفر سلماسی

از زمانی که ورزش زورخانه ای به ایران آمد برای آماده سازی کشتی گیران و تقویت و پرورش عضلات آنان از یکی از وسائل باستانی که امروز هم مرسوم است و وزنه هایی که به شکل گلوله های توپبود است استفاده می شد.

بنا بر صحبت های اکثر پیشکسوتان نیز بعضی از پهلوانان قدیم مانند حسام علاقه مفرطی برای بلند کردن وزنه های سنگین داشتند و تمایل بسیار زیادی نشان می دادند . این عمل از دو جهت مورد استقبال پهلوانان بود. اولاً حرکتی نمایشی در جهت نشان دادن قدرت و ثانیا در جهت پرورش و قدرت عضلات استفاده می شد امامتاسفانه چون این اوزان ثابت بودند نمی توانستند تغییری در آن ایجاد کنند.
در سال 1302 امان الله پادگرنی که تحصیلاتش را در خارج از کشور به اتمام رسانده بود به تبریز آمد. در مدت 8 سال اقامت در آن شهر به تاسیس باشگاه اختصاصی و همچنین تعلیم وزنه برداری در مدارس و ارتش پرداخت. از آنجایی که وی كارشناس در ژیمناستیک و وزنه برداری بود با استفاده از دیفرانسیل اتومبیل هالترهایی با اوزان مختلف ساخت و به وسیله آنها به تعلیم وزنه برداری پرداخت. در همین حین بود که در باشگاه ایران تبریز هالترهای ریخته گری شده و صفحه ای ساخته شد تا در دسترس علاقمندان این رشته قرار گیرد.
در سال 1310 پادگرنی به تهران آمد و در دانشکده افسری به تعلیم ورزش مشغول شد. حدود دو سال بعد عبدالله نادری به همراه چند تن از دوستان خود میله هالتر و صفحه خارجی تهیه کردند(در همین زمان بود که با کپی برداری از هالتر و وزنه های اروپا هالتری که وزنه در آن می چرخید و ثابت نبود ابداع شد) و در منزل به تمرین وزنه برداری مشغول شدند تا اینکه در سال 1317 نادری به وسیله همایونی، مدیر مسابقه های اداره تربیت بدنی به پادگرنی معرفی شد تا به کمک هم اولین اقدامات زیر بنایی این رشته را بردارند.
اولین هالتر و وزنه خارجی در حدود سال 1310 و توسط نادری به وزن 110 پوند از هند به ایران آمد.
از جمله افرادی که توانست گام های موثری را برای ایجاد مسابقه های رسمی این رشته در سطح داخلی بردارد باید به ابوالفضل صدری اشاره کرد که با رایزنی های فراوان شرایط و زمینه این کار را مهیا کرد. وی با تلاش خود و کمک نادری و پادگرنی توانست در سال 1318 استارت برگزاری این رقابت ها را در سطح کشوری بزند.
از سال 1318 تا 1321 سرپرستی این رشته ورزشی به عهده پادگرنی و آموزش و تعلیمات نیز زیر نظر ناردی اعمال می شد.
از سال 1321 تا 1325 سرپرستی مستقیم این رشته به عهده نادری گذاشته شد و برای اولین بار در کشور هیأت وزنه برداری ایران در سال 1325 مرکب از پادگرنی، نادری، حسین عشقی و ناصر خموش تشکیل شد.
در سال 1325 هسته اصلی فدراسیون ها که کپی برداری از سیستم ورزش کشورهای توسعه یافته بود در ایران پی ریزی شد که مهندس حسین صادقی به عنوان اولین رییس فدراسیون کشور منصوب شد. وی تا سال 1332 در این پست ماند و حتی توانست معاونت فدراسیون بین المللی را نیز بدست آورد.
تا پيش از وی كميته ها و گروههايی متخصص كار را برعهده داشتند كه می توان به خود پادگرنی و نادری اشاره كرد.آنها سرپرست رشته به حساب می آمدند.
وی در سال 1332 به ایتالیا رفت و احمد علی ابتهاج به جای وی عهده دار مسئولیت فدراسیون شد. در سال 1333 فتح الله امیر علایی جایگزین وی شد. در سال 1334 عبدالمجید بختیار مسئولیت تام این رشته را بر دست گرفت تا با استفاده از نفوذ خود و حمایت هایی که از وی به عمل می آمد دورانی شکوفا در تاریخ این رشته به یادگار بماند. رکوردهای فراوانی طی چند سال ریاست وی شکسته شد و با توجه به همين پیشرفت وزنه برداری در ایران بود که وی توانست برای دومین بار کرسی معاونت فدراسیون جهانی را به ایران اختصاص دهد. 

شاید بتوان مهمترین فعالیت وی در طول 2 سال ریاستش را پایه گذاری شالوده اساسی برای ایجاد یک فدراسیون مستقل در سطح آسیا(کنفدراسیون) و ایران را نام برد که این امر بعد از 18 سال فعالیت این رشته در ایران بوقوع پیوست.

بعد از وی و در سال 1337 تیمسار سرتیپ مصطفی امجدی به عنوان رییس جدید فدراسیون وزنه بردای ایران آغاز به کار کرد.در زمان تصدی وی نیز اقدامات شایسته ای از نظر کیفی و کمی به منظور کمک و پیشرفت وزنه برداری در سراسر کشور صورت گرفت که تلاش های فراوان وی در کنگره برگزاری رقابتهای المپیک برای بدست گرفتن امور فدراسیون جهانی باعث شد تا رییس فدراسیون جهانی وقت از کار برکنار و به جای وی جانسون به عنوان رییس جدید انتخاب گردد.
همین تلاش ها باعث گردید تا تمامی روسای فدراسیونهای آسیایی با اکثریت قاطع آراء وی را به عنوان رییس کنفدراسیون آسیا انتخاب و معرفی نمایند. این برای اولین بار بود که دفتر كنفدراسیون آسیا به ایران انتقال یافت.
وزنه بردای ایران از همین سال به بعد راه خود را بطور دقیق یافت و با روسای فدراسیون متععدی که تغییر می کردند فراز و نشیب هایی را نیز به همراه داشت اما قطعا می توان 10 سال گذشته را تاريخ شكوفايی وزنه برداری ايران ناميد.

فدراسيون فعلی با جذب نيروهايی جوان، تحصيلكرده و متخصص كه اكثرا از جنس وزنه برداری نيز هستند توانست نقطه عطفی را در تاريخ وزنه برداری ايران به يادگار بگذارد.
اسامی كليه روسای فدراسيون وزنه برداری ايران از سال 1318 تا 1395:
امان اله پادگرنی 1318 – 1321
عبداله نادری 1321 – 1325
حسین صادق 1325 – 1329
محمود نامجو 1329 – 1330
حسین صادق 1330 – 1332
احمد علی ابتهاج 1332 – 1333
فتح اله امیالی 1333 – 1334
عبدالمجید بختیار 1334 – 1338
مصطفي امجدي 1338 – 1341
عبدالمجيد بختيار 1341 – 1346
مهدی نجم 1346 – 1349
محمد حسن رهنوردی 134 – 1350
مهدی رحیمی 1350 – 1351
علی اصغر پیروی 1351 – 1354
مسعود برومند 1354 – 1356
جواد کلهر 1356 – 1357
منوچهر برومند 1358 – 1364
عباس علی استکی 1364 – 1365
محمد رضا تقی وند 1365 – 1367
سعید فائقی 1367 – 1368
غلام عباس زارع میرکابادی 1368 – 1372
علی مرادی 1373 – 1385
بهرام افشارزاده 1385 – 1388
حسين رضازاده 1388 _ 1393
علی مرادی 1394 _ 30 خرداد 1401